Kablo ve Kablo Pabucu Arası Uyumluluk

Elektrik iletimi için kullanılan kablolar kadar, kablo aksesuarlarının seçimi ve kabloile uyumluluğu da hayati derecede önemlidir.

Kablo pabuçları, birçok elektriksel uygulamalarda doğrudan yapmak, bakım, tamirat, montaj ve demontaj işlemlerinde kolaylık amaçlı üretilen kablo aksesuarlarıdır. En yaygın kullanım alanlarından biri; elektrik motorlarının besleme uç bağlantılarıdır.

Kullanım Şekilleri

Kablo pabuçları, kalıcı bağlantı gereken ve direkt bağlantının sakıncalı olduğu yerlerde kullanılır. Kullanım şekillerine göre, uygulama yöntemleri değişmektedir. Bağlanacak pabuç tipine göre lehim veya kaynak yapılır. Sonra pabuç ucu, civata, vida veya klips ile, tam eşleşen bir terminalle bağlantı noktasına sıkıca bağlanır. Kablo pabucu yapımında en çok kullanılan metal bakırdır. Çatal veya U şekilli pabuçlar vida terminalleri için, kapalı ring veya O şekilli pabuçlar civatalı uygulamalar için, pin veya yassı tutamaklı pabuçlar ise sıkıştırmalı veya bıçak uçlu terminaller için kullanılır. Kablo pabuçları, kalın kabloyu küçük konnektöre bağlayabilmek için de kullanılır.

Kablo Pabucu ve Kablo Uyumu

Kablo tasarımının ilk ve en önemli aşamalarından biri iletken tasarımıdır. İletken tasarımlarının en yaygın standardı IEC 60228’dir. Tasarımı yapılırken ve iletken seçilirken, iletken ebat ve kesiti çok önemlidir. Ancak en önemli parametre geometrik değil, elektriksel kesittir. Bu, 20 derecedeki 1 km uzunluk için maksimum doğru akım direnciyle sağlanır. Standartlar, elektriksel kesit için maksimum direnç şartı koyarken, geometrik kesit için şart koymayıp, bilgi ve kılavuz mahiyetinde geometrik çap aralığı vermiştir. Türkiye’de kablo üreticilerinin iletkenler için kullandıkları “Türk Standardı”, TS EN 60228:2007’dir.

Prysmian Group Türkiye’nin kablo ve iletken tasarımları standartların “20 derecedeki 1 km uzunluk için maksimum doğru akım direnci” kriteri ve kılavuz olarak verilen çap sınırlarına uyumludur. Pazardan gelen uygunsuzluk yorumları ve sorulara yönelik üç farklı pabuç üreticisinden alınan dört farklı kesit için tasarlanan kablo pabuçlarından, her birinden üçer adet testler yapılmıştır. İletkenlerin, doğru üretilen her kablo pabuç numunesi ve doğru sıkıştırma ile tam uyumluluğu test sonuçlarında görünmektedir.

Uygunsuz Bağlantı Sonuçları

Bağlanacak kablo ve kablo pabuçlarının standartlara uyum gerekliliği tartışmasız ve doğru bağlantı şekli kurulacak sistemin uzun ömrü ve can-mal güvenliği açısından en çok dikkat edilmesi gereken hususlardandır. Doğru malzeme seçimi ve kullanımı durumunda bile, hatalı bağlantı nedeniyle, olumsuz sonuçlar çıkabilir. En yaygın hatalardan biri, aşırı sıkıştırmadır. Aşırı sıkıştırma ile, bağlantı noktasındaki iletken ezilip aşınabilir. Zamanla titreşim, bükülme vb. nedenlerle teller kopabileceğinden, iletkenin elektriksel direnci yükselir. Dolayısıyla, aşırı ısınabilir. Aşırı ısınma, kablo yalıtkanı limit değerlerini aşınca, polimerik malzeme kimyasal özellikleri bozlarak yangın çıkabilir. Hataları engelleme yöntemi, hidrolik sıkıştırma aparatı kullanmak ve aparat üreticisinin talimatına uygun kalibrasyon yaptırmaktır.

Diğer bir hata, kablonun iletken kesitine uygun kablo pabucu seçmemektir. Kablo pabucu aşırı büyük seçilirse, kablo pabucu ile iletken temas yüzeyi arasında istenilen temas olmaz. Bunun sonucu, bağlantı noktasındaki boşluklarda kıvılcımlar çıkarak polimerik malzemeye zarar vererek, yangın çıkarır. Bunların çözümü, standartlara uygun malzemelerle doğru bağlantıyıdır.

Prysmian Group Türkiye, toplumu ve kullanıcıları bilinçlendirmek amaçlı çalışmaları ve kurduğu sistemlerle, yeni nesilleriyönlendirmektedir.

Kaynak: Electricity Turkey Dergisi – www.electricityturkey.com